Eski Besni (Parala-Octacuscum-Bahasna)
Antik dönemde ismi Octacuscum olan Besni’nin kaderini ve tarihini Kommagene bölgesi belirlemiştir. Besni, Kommagene’yi, Suriye’ye ve İç Batı Anadolu’ya bağlayan yolların kavşağında önemli bir noktada kurulmuştur.
Orta Çağa ait kalıntıların kısmen korunduğu Eski Besni Ören yerinde; Türklerin Anadolu’ya geçmeleri ile birlikte Besni ve çevresi Selçuklu Dönemi ve Osmanlı Dönemi boyunca yine jeostratejik öneme sahip bir kent olarak süre gelmiştir. Bölgeden geçen Orta Asya - Anadolu bağlantısını sağlayan yol ağı, kervansaraylar ve medreselerle donatılmıştır. Kentte basılmış sikkelere dayanarak, Besni, Dulkadiroğlu Beyliği’ nin önemli bir merkezidir. Osmanlı döneminde ise Besni, akçe darphanesinin bulunduğu bir yerdir.
Azim şehir olarak da adlandırılan Eski Besni, Ören yerinde birçok tarihi yapı bulunmaktadır. Bu yapılar:
Camiler: Paşa Camii, Kurşunlu Camii, Tahtaoba Camii, İdris Camii, Çarşı Camii, Bozmekan Camii, Ulu Camii, Kavaklı Camii ve Kızılcaoba Camii.
Kiliseler: Protestan Kilisesi, Surp Pırgiç (Aziz Kurtarıcı) Kilisesi ve Surp Astuadzadzim (Meryem Ana) Kilisesi.
Hamamlar: Bekirbey Hamamı, Bozmekan Hamamı ve Meydan Hamamı.
Körüler: Nazhatun Köprüsü, Hıdrellez Köprüsü, Tahtaoba Köprüsü, Tabakhane Köprüsü, Celladin Köprüsü ve Mağaraönü Köprüsü.
Kale: Besni Kalesi.
Eski Besni Ören yerinin 20. yüzyılın ortalarına kadar kesintisiz yerleşim gördüğü bilinmektedir.
